Các văn phòng luật chuyên về nhập cư Canada vài tuần
qua bận túi bụi với đủ kiểu khách hàng mới sinh ra từ sắc lệnh và những tin nhắn
Twitter của ông Trump.Luật sư Liz Wozniak ở Halifax, Nova Scotia, giải thích với
Global News Canada rằng bà đã nhận tư vấn cho các thân chủ làm việc ở cả hai
bên biên giới và lo ngại việc NAFTA bị hủy khiến thị thực lao động của họ không
còn hiệu lực, những người đồng tính sợ sẽ bị phân biệt đối xử, những tín đồ các
tôn giáo thiểu số, và tất nhiên, những công dân các nước vừa bị cấm nhập cảnh Mỹ.
Không có khái niệm “người nhập cư”
Wozniak nói bà
thấy thật “trớ trêu” khi sắc lệnh tổng thống tại Mỹ ngừng cấp thị thực cho các
nước Syria, Iraq và Somalia, trong khi ở Canada, vì lý do khủng hoảng nhân đạo,
chính quyền lại cấm đưa người trở lại những quốc gia đó. Một số công dân các nước
này vì thế sang Canada xin tị nạn dù tới Bắc Mỹ bằng thị thực Mỹ, theo lời
Janet Dench - giám đốc điều hành Hội đồng người tị nạn Canada.
Bà Dench ước
tính có khoảng 11 triệu người sống mà không có quy chế công dân ở Mỹ, và những
chính sách mới của ông Trump sẽ khiến nhiều người trong số đó chuyển hướng sang
Canada, cũng như cả những người đang tính toán nhập tịch Mỹ.Chính sách nhập cư
cởi mở đóng vai trò tối quan trọng trong thành công của nền kinh tế Canada. Nước
này đã mở rộng cho người nhập cư tới mức hiện giờ 1/5 dân số là người sinh ở nước
ngoài.
 |
| Các văn phòng luật chuyên về nhập cư Canada vài tuần qua bận túi bụi với đủ kiểu khách hàng mới sinh ra từ sắc lệnh và những tin nhắn Twitter của ông Trump |
Canada cũng
không phải vật lộn và bị giằng xé bởi chủ nghĩa bảo thủ bài ngoại và tinh thần
dân tộc như ở Mỹ hay châu Âu. Tại Toronto chẳng hạn, liếc qua danh mục các
doanh nghiệp có thể thấy thành phố đa văn hóa ra sao: Hiệp hội các kỹ sư
Bulgaria, Mạng lưới kiến trúc sư người Iran ở Canada, Hiệp hội kế toán viên người
Philippines ở Canada.
Họ thậm chí
không gọi những người đó là “người nhập cư”. “Ở Canada, chúng tôi gọi người nhập
cư là “người Canada mới” - Margaret Eaton, giám đốc điều hành Hội đồng việc làm
cho người nhập cư vùng Toronto, nói - Vì chúng tôi luôn nghĩ họ sẽ tới đây và ở
lại. Và đất nước này, không như những nơi khác, thực sự mở ra con đường để họ
nhập tịch”. Vào buổi tối mà ông Trump đắc cử, trang web nhập cư của Canada đã sập
vì lượng truy cập quá lớn. Ngày hôm sau, Rene Berrospi, một luật sư di dân sinh
ở Peru hiện sống tại Toronto, bắt đầu ngập trong các cuộc gọi, thư điện tử và
tin nhắn Facebook từ Mỹ.
“Có người liên lạc
với tôi, chồng cô ấy là người da đen và Hồi giáo nên họ muốn di cư sang đây -
Berrospi kể - Tôi biết ở đó có giấc mơ Mỹ, nhưng giờ mọi người đang nghĩ về giấc
mơ Canada”.Tất nhiên, chính sách nhập cư Canada không chỉ dựa trên lòng hiếu
khách thuận thảo. Quốc gia rộng lớn gần Bắc Cực này có diện tích lớn thứ hai thế
giới, lại chỉ có 36 triệu dân. Tỉ lệ sinh thấp đã khiến thu hút người nhập cư
trở thành quốc sách của Canada.
 |
| Chính sách nhập cư Canada không chỉ dựa trên lòng hiếu khách thuận thảo |
Trong khi đó ở Mỹ,
trước thời ông Trump vốn là nước nhận nhiều người nhập cư bất hợp pháp nhất thế
giới, đang mắc kẹt trong nạn quan liêu.Suốt 27 năm qua, nước này không cập nhật
chương trình nhập cư của họ, khiến nhiều người đi theo diện đoàn tụ gia đình phải
đợi hơn một thập niên mới có thẻ xanh. Hệ thống xổ số cho thị thực lao động thì
quá tải.“Sự đối lập lớn nhất giữa Mỹ và Canada - Chris Alexander, cựu bộ trưởng
nhập cư, tị nạn và quốc tịch Canada giai đoạn 2013-2015, nói - là chúng tôi đã
cải cách hệ thống nhập cư liên tục, quyết liệt trong suốt một thập niên qua
trong khi ở Mỹ tình trạng hoàn toàn bế tắc. Ở Canada, mọi người đồng thuận rằng
nhập cư là một phần tương lai của nền kinh tế và đó là bản sắc dân tộc của
chúng tôi, và bản sắc đó chưa bao giờ mạnh mẽ hơn”.Khoảng 300.000 người định cư
lâu dài tới Canada mỗi năm, tương đương 1% dân số, tỉ lệ cao nhất thế giới.
Ashot Verdanyan
và vợ - Lora Yekhstyan, là kiểu người nhập cư mà Canada rất coi trọng. Họ sống
trong một căn hộ ấm cúng ở khu ngoại ô Toronto cực kỳ đa văn hóa. Họ là người
Armenia, anh chồng dạy tiếng Anh, còn chị vợ là kỹ sư công nghiệp.“Chúng tôi thấy
hệ thống nhập cư của Mỹ thiếu sự linh hoạt - Ashot nói, trước khi sang Canada,
họ từng sống ở Iowa 9 năm để học lấy đủ bằng cấp - Hệ thống của Canada linh hoạt
hơn nhiều, tổ chức tốt. Chúng tôi muốn ở Mỹ, nhưng không thể”.Khi tới Canada 6
năm trước, Yekhstyan nói chính quyền đã có sẵn một hệ thống hỗ trợ họ chuyển đổi
vào cuộc sống mới.
Irene Bloemraad,
nhà xã hội học ở Đại học California, Berkeley, thì nhìn vấn đề từ góc độ lịch sử.
Cho tới rất gần đây, Canada vẫn chỉ coi mình là một phần của Khối Thịnh vượng
chung và mãi tới năm 1947, khái niệm “quốc tịch Canada” cùng hộ chiếu Canada mới
trở thành hiện thực sau Đạo luật về quyền công dân Canada.
Sự hình thành bản
sắc cũng chưa bao giờ xoay quanh một chủng tộc duy nhất, với thiểu số người nói
tiếng Pháp không hề nhỏ (và rất lớn tiếng), cũng như nhóm người bản địa Eskimo
và da đỏ cực kỳ đặc sắc. Yêu cầu phải nói nhiều ngôn ngữ trong xã hội đã dẫn tới
sự gắn bó chung rộng lớn hơn với chủ nghĩa đa văn hóa, tồn tại tới tận ngày
nay.
 |
| Cho tới rất gần đây, Canada vẫn chỉ coi mình là một phần của Khối Thịnh vượng chung và mãi tới năm 1947, khái niệm “quốc tịch Canada” cùng hộ chiếu Canada mới trở thành hiện thực sau Đạo luật về quyền công dân Canada. |
Thủ tướng Canada
Justin Trudeau vừa yêu cầu Bộ Nhập cư, Tị nạn và Quốc tịch nước này thay đổi một
loạt quy định về chính sách nhập cư. Trong thời gian tới, bộ trên sẽ nới lỏng
các quy định bảo lãnh người thân cho các gia đình nhập cư ở Canada. Cụ thể,
Canada sẽ tăng gấp đôi số người được bảo lãnh lên 10.000 người/năm (áp dụng đối
với các hồ sơ bảo lãnh ông bà, bố mẹ), tạo cơ hội cho người nhập cư bảo lãnh anh
chị em ruột và tăng tuổi phụ thuộc tối đa từ 19 lên 22 để cho phép nhiều gia
đình đưa thêm con cái sang Canada. Về công tác định cư, Bộ Nhập cư, Tị nạn và
Quốc tịch Canada sẽ đưa ra đề xuất mới về định cư lâu dài cho các gia đình hôn
nhân đa sắc tộc mới nhập cư vào Canada, đồng thời khôi phục đầy đủ Chương trình
Y tế Liên bang để cung cấp các hỗ trợ y tế tạm thời cho những người tị nạn.
Thủ tướng
Trudeau không đưa ra thời hạn cụ thể cho việc này mà chỉ yêu cầu các cơ quan
liên quan có kế hoạch rút ngắn thời gian xử lý các hồ sơ xin tài trợ, nhập tịch
và thị thực. Kế hoạch này được cho là sẽ giúp đẩy nhanh chương trình tiếp nhận
người tị nạn Syria.
Trước đó, trong
chiến dịch tranh cử, đảng Tự do của ông Trudeau cam kết đến cuối năm sẽ tiếp nhận
25.000 người tị nạn Syria. Để thực hiện cam kết này, Canada đang lên kế hoạch
tiếp nhận 1.000 người tị nạn mỗi ngày bằng đường hàng không. Tuy nhiên, hiện
chưa rõ thời điểm bắt đầu triển khai kế hoạch cũng như cách thức bố trí nơi ở
cho những người mới đến.
Bộ Quốc phòng
Canada cho biết có thể cho phép người tị nạn Syria thời gian đầu được tạm trú
trong một số căn cứ quân sự, nhưng con số tiếp nhận chỉ được khoảng 11.000 người.
Mở rộng chính sách nhập cư Canada diện vợ chồng
Những người lấy
vợ hoặc chồng là công dân Canada sắp tới sẽ được nhận quy chế thường trú nhân
ngay khi đặt chân đến Canada thay vì phải chờ hai năm như trước đây. Các nhà hoạt
động vì nữ quyền Canada lo ngại tình trạng phụ nữ bị cưỡng ép, lạm dụng trong
thời gian thử thách để nhận quy chế thường trú.
Theo báo Toronto
Star, Bộ trưởng Nhập cư, Di trú và Công dân Canada John McCallum cho biết chính
sách mới về quy chế thường trú cho người nước ngoài kết hôn với người Canada sẽ
được chính thức công bố trong vài tháng tới.
Đây là một phần
cam kết của đảng Tự do (LIB) Canada trong chiến dịch bầu cử vừa qua.Thay đổi
này sẽ chấm dứt thời gian chờ đợi quy chế thường trú đối với một số người nhập
cư diện kết hôn hiện nay, trong khi những người mới đến sẽ được hưởng ngay quy
chế thường trú.
Các nhà hoạt động
vì nữ quyền lên tiếng ca ngợi động thái này của chính phủ. Một cuộc nghiên cứu
trước đây cho thấy đa số phụ nữ, những người thuộc sắc tộc thiểu số và những
người đến từ các nước Hồi giáo thường chịu nhiều thiệt thòi với quy định cấp
thường trú có điều kiện.
 |
| Những người lấy vợ hoặc chồng là công dân định cư Canada sắp tới sẽ được nhận quy chế thường trú nhân ngay khi đặt chân đến Canada thay vì phải chờ hai năm như trước đây. |
Họ có thể rơi
vào cảnh chấp nhận sống chung, bị lạm dụng, hành hạ để khỏi mất tư cách thường
trú.Theo số liệu của Cơ quan di trú Canada, trong giai đoạn từ tháng 10-2012 đến
12-2014 có khoảng 28% trong tổng số 103.887 vợ/chồng được bảo lãnh đến Canada bị
áp dụng thời hạn thử thách trước khi nhận quy chế thường trú.
Cam kết của Bộ
trưởng McCallum đã nhận được hoan nghênh từ đông đảo người dân Canada nhưng
cũng gây không ít tranh cãi.Theo một số chuyên gia luật di trú, việc xóa bỏ
chính sách cấp quy chế tạm trú có thể bị lợi dụng để thực hiện các cuộc hôn
nhân giả nhằm có được thị thực thường trú vĩnh viễn.
Thực tế cho thấy
việc áp dụng quy định cấp quy chế tạm trú từ năm 2012 đến nay đã giúp hạn chế
đáng kể tình trạng định cư Canada theo diện kết hôn giả. Chính sách cấp quy chế thường trú có điều kiện
được chính phủ trước đây của ông Stephen Harper áp dụng từ năm 2012 nhằm hạn chế
tình trạng kết hôn giả của công dân nước ngoài với mục đích hưởng quy chế thường
trú tại Canada.
Nghi Phương
EmoticonEmoticon