Đầu tư EB5, Bài học từ thất bại

Từ khoảng một thập niên trở lại đây, mặc dù lâm vào những bất ổn về kinh tế, chính trị, Hoa Kỳ vẫn là miền đất hứa đối với những người có tiềm lực tài chính trên khắp thế giới. Theo nguyên lý cung – cầu, những dự án đầu tư EB5 để lấy thẻ xanh mỹ, những trung tâm vùng (regional center - TTV) cũng theo đó mọc lên hàng loạt. Cho đến thời điểm hiện tại, dự án nổi tiếng và được nhắc đến nhiều nhất là South Dakota, dự án này là một ví dụ điển hình về sự liên kết giữa các nhà chức trách của tiểu bang và TTV, với lời hứa hẹn bảo đảm cho nguồn vốn của các nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài và sự yếu kém trong công tác kiểm tra, giám sát.

Đầu tư EB5 bao nhiêu thì được định cư tại Mỹ?

Giám đốc Wang Limin, chủ tịch dự án South Dakota Joop Bollen , cựu Bộ trưởng Nội các và Giám đốc Du lịch và Phát triển nhà nước Richard Benda trước khi đáp một chuyến bay đến Bắc Kinh. Từng là một trong những dự án được ưa chuộng nhất của các NĐT và các luật sư Di trú bởi sự hậu thuẫn của chính quyền bang, dự án South Dakota đã dễ dàng tăng thêm vốn đến 90% so với dự kiến.

Chương trình bắt đầu dưới hình thức là một trang trại bò sữa với sự kết hợp vốn của một số nhà đầu tư châu Âu và châu Á. Trong một thời gian ngắn, để cạnh tranh với các dự án của một số TTV nổi tiếng khác, chương trình đã lan rộng ra với quy mô lớn và huy động nguồn tiền khổng lồ từ các NĐT chủ yếu đến từ Hàn Quốc và Trung Quốc.

Vào ngày 23 và 24/8/2012, ông Bollen – Chủ tịch của dự án South Dakota nhận được văn bản chính thức của các luật sư, yêu cầu cung cấp “các bước tiến hành để tạo ra số lượng công việc tối thiểu theo quy định của Sở Di Trú Hoa Kỳ”.Ngay sau đó, vào ngày 29/8/2012, tại Văn phòng phát triển kinh tế của Thống đốc đã ban hành  một “Hiệp định kiểm soát tài khoản” nhằm hạn chế quyền truy cập vào các tài khoản dự án của ông Bollen . Việc Nhà nước can thiệp sâu sắc vào hoạt động của một nhà thầu tư nhân như thế được xem là “một hành động phi thường”.

Những dự án đầu tư EB5 để lấy thẻ xanh mỹ mọc lên hàng loạt

 Đến nay, chính quyền hiện tại của Thống đốc Daugaard và Ủy viên Phát triển Kinh tế Pat Costello dường như đã tách mình đáng kể từ chương trình EB5 ở South Dakota."Đầu năm nay, tôi đã nhận thức được các hành vi sai trái bị cáo buộc trước chính quyền của tôi, tại văn phòng phát triển kinh tế," Daugaard cho biết trong một tuyên bố. "Tôi yêu cầu Tổng chưởng lý nhà nước điều tra và cung cấp tất cả các tài liệu có liên quan. Cũng sẽ có một cuộc điều tra liên bang cho việc này."

Sự thăng trầm của dự án South Dakota phần nào phản ánh về những rủi ro mà các NĐT EB5 phải gánh chịu khi lựa chọn một dự án để đầu tư và số tiền vốn của mình được sử dụng bởi một bên thứ ba và quyền sở hữu vốn không được đảm bảo. Từ đó dẫn đến nhu cầu tự kiểm soát nguồn vốn và quyền sở hữu toàn bộ dự án được đặt ra ở mức độ ưu tiên. NĐT có thể biết những thông tin sau: Đầu tư trực tiếp, không thông qua các Regional Center; Sở hữu 100% vốn nhà hàng Fatburger; Tự quản lý vốn trong quá trình xây dựng; Tự quyết định 10 công việc để lấy Thẻ xanh vĩnh viễn; Tự quyết định cơ hội bảo toàn vốn.

Sự thăng trầm của dự án South Dakota phần nào phản ánh về những rủi ro mà các NĐT EB5 phải gánh chịu

Giảm rủi ro đầu tư EB5 bằng sở hữu 100% dự án

Trong mấy năm gần đây, thông tin về chương trình đầu tư định cư EB-5 đã bắt đầu phổ cập. Điều luật về chương trình EB-5 thoạt nghe rất đơn giản: trong vòng 02 năm liên tục, với số vốn tối thiểu 500.000 USD từ nguồn thu nhập hợp pháp, tạo ra được 10 công việc làm toàn thời gian cho người dân Mỹ. Tuy vậy, để đáp ứng yêu cầu này trên thực tế không hề dễ dàng.

Sau nhiều tháng nghiên cứu các dự án EB-5 bị thất bại tại Mỹ, rào cản lớn nhất trong việc NĐT đáp ứng được điều kiện tạo ra đủ số việc làm và bảo toàn vốn chính là quyền sở hữu dự án đầu tư.  

Sau nhiều tháng các dự án EB5 bị thất bại tại Mỹ, rào cản lớn nhất trong việc NĐT đáp ứng được điều kiện

Hiện nay, hầu hết các dự án EB5 trên thị trường đều có quy mô lớn, cần hàng chục đến hàng trăm nhà đầu tư (NĐT) tham gia. Tuy nhiên, đại cổ đông có quyền ra quyết định đến tất cả hoạt động kinh doanh chính là các công ty phát triển dự án, các Trung tâm vùng (Regional Center)

Các dự án EB5 về bản chất cũng là một dự án đầu tư để kinh doanh. Tuy nhiên, trong khi mục đích lớn nhất của đại đa số các NĐT tham gia là để xóa bỏ điều kiện trên thẻ xanh sau 02 năm đầu tư thì với các đại cổ đông , mục đích lớn nhất là để sinh ra lợi nhuận.

Tất cả những ai từng kinh doanh đều biết rằng, một trong những yếu tố để sinh ra lợi nhuận chính là tiết giảm chi phí nhân công đến mức tối đa. Có nghĩa là, nếu hoạt động thật lý tưởng theo kế hoạch ban đầu, dự án có thể sinh ra ngay lợi nhuận, tạo hàng ngàn công việc ngay lập tức khi khánh thành. Ngược lại, nếu việc kinh doanh không thuận lợi, sẽ thật khó để thuyết phục các đại cổ đông thuê một lực lượng nhân công thừa thãi chỉ để đáp ứng việc xóa bỏ điều kiện thẻ xanh cho các NĐT nước ngoài.

Điều này giải thích vì sao theo số liệu do Sở di trú Hoa Kỳ công bố những năm vừa qua, có sự chênh lệch giữa lượng hồ sơ xin xóa điều kiện thẻ xanh và lượng hồ sơ được chấp thuận.

Với hình thức đầu tư trực tiếp vào nhà hàng Fatburger, trao cho các NĐT EB-5 Việt Nam cơ hội sở hữu 100% dự án, vì tổng chi phí xây dựng và đưa vào hoạt động một nhà hàng Fatburger chỉ là 500.000 USD. Không có sự hiện diện của bất cứ một cổ đông nào, NĐT toàn quyền quyết định về chi phí kinh doanh cũng như số nhân công được thuê, không có sự chia sẻ về số lượng việc làm với bất kỳ ai, NĐT có được sự an toàn để lấy thẻ xanh vĩnh viễn .

Các dự án đầu tư EB5 về bản chất cũng là một dự án đầu tư để kinh doanh.

Nhà hàng thức ăn nhanh Fatburger đầu tiên hoạt động vào năm 1947 ở Los Angeles, California. Đến nay, tập đoàn đã phát triển hơn 150 cửa hàng nhượng quyền trên khắp thế giới. Trong năm nay, sẽ có 30 cửa hàng ở miền Nam bang California được mở ở Quận Crenshaw, Beverly Hill, Lake View Terrace và Koreatown. Tất cả những địa điểm mới đều liên kết thương hiệu với Buffalo Express, như chắp thêm cánh cho việc phát triển kinh doanh.

Duy trì hoạt động 24/7, các nhà hàng Fatburger đòi hỏi số lượng từ 16 đến 21 nhân viên cho 3 ca làm việc, đáp ứng từ 150% đến 200% số lượng Sở Di trú yêu cầu. Hơn nữa, với quyền sở hữu 100% vốn, các NĐT hoàn toàn có thể thuê thêm nhân công nếu cần thiết.

Là một thương hiệu đã phát triển lâu năm, mỗi nhà hàng Fatburger tuân theo những nguyên tắc đã có sẵn, như chất lượng phục vụ, diện tích bãi giữ xe, mật độ dân cư qua lại, quy trình chế biến, quy trình kiểm tra hoạt động kinh doanh….tất cả tạo thành một công thức thành công để đem lại lợi nhuận. Theo số liệu năm 2013, lợi nhuận sinh ra từ một nhà hàng ở Las Vegas trong một năm là 6 triệu USD, gấp 12 lần mong đợi số bảo toàn vốn đầu tư là 500.000 USD.